Riskli Yapı Tespiti ve İtiraz Süreçleri

1. Giriş

1.1. Riskli Yapı Kavramının Tanımı

Riskli yapı, deprem, sel gibi doğal afetler veya binanın fiziksel yapısında meydana gelen aşınma, yıpranma gibi sebeplerle yaşam güvenliğini tehlikeye atan yapılardır. Bu yapılar genellikle mühendislik hizmetlerinden yoksun inşa edilmiş olup, güvence altına alınması gereken binalar olarak tanımlanmaktadır.

1.2. Riskli Yapı Tespitine Neden Olan Durumlar

Riskli yapı tespiti, binanın yapısal bütünlüğünü tehdit edecek seviyede hasara uğraması veya deprem gibi olağanüstü durumlar neticesinde değerlendirme ihtiyacının doğması halinde yapılır. Bu süreç, yapı denetim firmaları veya yetkili kuruluşlar tarafından başlatılabilir.

2. Riskli Yapı Tespiti Süreci

2.1. Başvuru Nasıl Yapılır?

Riskli yapı tespit başvurusu genellikle mülk sahibi veya yetkilendirilmiş bireyler tarafından Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na ya da belediyelere yapılır. Başvuru sırasında gerekli belgeler arasında kimlik fotokopisi, tapu fotokopisi ve riskli yapı tespiti talep formu yer alır.

2.2. Riskli Yapı Tespit Raporu Nasıl Hazırlanır?

Riskli yapı tespit raporu, uzmanların zemin etüt raporları, yapı analizi ve bina testi gibi çeşitli teknik incelemelerden sonra hazırladığı belgedir. Bu rapor, binanın risk seviyesini ve gerekli görülürse acil müdahale gerekliliğini detaylandırır.

2.3. Hangi Kurumlar Tespit Yapabilir?

Riskli yapı tespiti yapma yetkisi, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yetkilendirilen yapı denetim firmalarına veya belediyelerin ilgili birimlerine verilmiştir. Ayrıca, teknik üniversiteler de bu süreçte bilirkişi incelemesi yapabilir.

2.4. Teknik Kriterler Nelerdir? (Yapı analizi, zemin raporu vb.)

Riskli yapı tespiti için kullanılan teknik kriterler arasında zemin etüt raporları, yapının inşaat yılı, mühendislik hizmetlerinin durumu ve yapı statiği yer almaktadır. Bu kriterlerin değerlendirildiği yapı analiz raporları, alınacak kararların temelini oluşturmaktadır.

3. Tespit Sonrası Ne Olur?

3.1. Riskli Yapı Olarak Tescil Süreci

Riskli yapı olarak belirlenen binalar, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na bildirilir ve ilgili tapu müdürlüğüne riskli yapı şerhi konulması için talimat verilir. Bu süreçte, taşınmaz üzerinde işlem yapma hakkı sınırlanabilir.

3.2. Tapuya Şerh Düşülmesi ve Maliklerin Bilgilendirilmesi

Riskli yapı tespitinin ardından, bina maliklerine bilgilendirme mektubu gönderilir ve tapuya riskli yapı şerhi düşülür. Bu durum, taşınmazın satış, devir gibi işlemlerine sınırlamalar getirir.

3.3. Tahliye ve Yıkım Kararları Süreci

Tespit sonucunda riskli olarak tescillenen yapılar için tahliye ve yıkım kararları alınabilir. Karar sonrası, maliklere yapının belirlenen süre içinde tahliye edilmesi gerektiği bildirilir ve belediye yıkım kararı ile süreç tamamlanır.

4. Riskli Yapı Tespiti Kararına İtiraz Etme

4.1. Kimler İtiraz Edebilir?

Riskli yapı tespit kararına, bina maliklerinin yanı sıra mirasçıları da itiraz edebilir. Ayrıca, tapuda hak sahibi olan kiracılar da belirli şartlar altında itirazda bulunabilir.

4.2. İtiraz Süresi ve Gerekli Belgeler

İtiraz süresi, riskli yapı olduğu tespit edilen yapının maliklerine yapılan tebligat tarihinden itibaren 15 gündür. İtiraz dilekçesi, teknik üniversite bilirkişi raporu ve mevcut durumu teyit eden diğer belgelerle birlikte sunulmalıdır.

4.3. Teknik Üniversitelere Başvuru ve Bilirkişi İncelemesi

İtiraz süresi içinde, teknik üniversitelerden bilirkişi incelemesi talep edilebilir. Üniversitelerin düzenleyeceği bilirkişi raporu, itirazın değerlendirileceği önemli bir belgedir.

4.4. İtiraz Komisyonlarının Rolü

İtiraz edilen konular, itiraz komisyonları tarafından incelenir. Komisyonda, uzman mühendisler ve çevre, şehircilik temsilcileri yer alabilir. İtirazın kabulü durumunda, tetkiklerin yeniden yapılması kararlaştırılabilir.

4.5. İtiraz Sürecinde Hak Kaybı Olmaması İçin Dikkat Edilmesi Gerekenler

İtiraz sürecinde, mevcut belgeler ve uzman görüşleri detaylı ve eksiksiz şekilde hazırlamalıdır. Ayrıca, hak kaybına neden olabilecek gecikmeler engellenmeli ve itiraz dilekçesi zamanında verilmelidir.

5. Hukuki Süreç ve Dava Açma Hakkı

5.1. İdari Yargıya Başvuru Süreci

Riskli yapı tespitine itirazın reddedilmesi durumunda, idari yargıda dava açma hakkı doğar. Bu süreçte, yürütmenin durdurulması talep edilebilir.

5.2. İptal Davaları

Malikler, itirazlarının kabul edilmemesi halinde, idari mahkemelerde iptal davası açabilirler. Dava açma süresi, kararın tebliğ tarihinden itibaren 60 gündür.

5.3. Tapu İptali ve Tescil Davaları

Tespitin yanlış yapıldığına ve mülkiyet hakkının zedelendiğine inanılması durumunda, tapu iptali ve tescil davaları açılabilir.

5.4. Dava Sürecinde Yürütmenin Durdurulması Talebi

Mahkemede, yürütmenin durdurulması talep edilebilir. Bu talep kabul edildiğinde, riskli yapı süreci durdurularak değerlendirmeler tekrar gözden geçirilir.

5.5. Emsal Yargı Kararları ve Uygulamalar

Emsele yargı kararları, benzer durumlar için yol gösterici olabilir ve mahkemede kullanılabilir. Bu kararlar, uygulamaların daha homojen olmasını sağlar.

6. Maliklerin Hakları ve Yükümlülükleri

6.1. Mal Sahiplerinin Bilgilendirme ve Onay Hakları

Malikler, riskli yapı tespiti konusunda bilgilendirilme hakkına sahiptir ve süreç boyunca onayları alınmalıdır.

6.2. Kentsel Dönüşümde Malikin Onayı Zorunlu mu?

Kentsel dönüşüm sürecinde malikin onayı genellikle zorunludur. Ancak, kamulaştırma gibi özel durumlarda bu durum farklılık gösterebilir.

6.3. Ortak Alanların Durumu

Ortak alanların durumu, maliklerin ortak kararına bağlıdır. Bu alanlar üzerindeki işlemler, tüm maliklerin mutabakatıyla gerçekleştirilebilir.

6.4. İtiraz Kabul Edilmezse Ne Olur?

İtiraz kabul edilmezse, tahliye ve yıkım süreci başlatılır. Bu durumda, mülkiyet hakkı korunmasına dair hukuki yollar aranabilir.

7. Riskli Yapı ve Kentsel Dönüşüm Bağlantısı

7.1. Riskli Yapının Kentsel Dönüşüm Sürecindeki Yeri

Riskli yapılar, kentsel dönüşüm projelerinin odak noktasındadır. Güvenli ve modern yaşam alanlarının oluşturulması hedeflenir.

7.2. 6306 Sayılı Kanun ve İlgili Mevzuatlar

6306 sayılı kanun, riskli yapıların dönüşümü ve güvenliği konusunda temel mevzuatı oluşturur. Bu kanun çerçevesinde, yapı denetim ve dönüşüm süreçleri yürütülür.

7.3. Devlet Destekleri ve Teşvikler

Kentsel dönüşüm kapsamında, devlet tarafından sunulan teşvikler ve destekler mevcut olup, malikler bu imkânlardan yararlanabilir.

7.4. Kentsel Dönüşümde Kiracının ve Mülk Sahibinin Durumu

Kentsel dönüşümde kiracılar, taşınma masraflarının karşılanması gibi haklara sahip olabilirken, mal sahipleri yeniden inşa edilen yapılar üzerinde öncelikli haklara sahiptir.

8. Sonuç ve Öneriler

8.1. Tespit Sürecinde Dikkat Edilmesi Gereken Hukuki Noktalar

Tespit sürecinde, tüm belgelerin mevzuata uygun şekilde hazırlanması ve başvuruların tam zamanında yapılması gereklidir.

8.2. İtiraz Sürecine Hazırlık ve Profesyonel Destek

İtiraz sürecinde, profesyonel destek almak, processin etkin bir şekilde yürütülmesini sağlar ve hak kaybını önler.

8.3. Bina Güvenliği Açısından Toplumsal Sorumluluk

Bina güvenliği, bireylerin ve toplumun sorumluluğudur. Riskli yapıların tespiti ve çözümü, birlikte hareket etmeyi gerektirir.

SSS

1. Riskli yapı tespiti nasıl başlatılır?

Riskli yapı tespiti, bina malikleri tarafından belediyelere veya yetkili yapı denetim firmalarına yapılan başvuru ile başlar.

2. Riskli yapı tespitine kimler itiraz edebilir?

Bina malikleri, mirasçıları ve belirli durumlarda kiracılar itiraz edebilir.

3. İtiraz süresi ne kadardır?

İtiraz süresi, tebliğ tarihinden itibaren 15 gündür.

4. Teknik üniversite bilirkişi incelemesi nedir?

Bu inceleme, üniversitelerin bağımsız uzmanlarının gerçekleştirdiği teknik değerlendirmedir.

5. Tahliye süreci nasıl işler?

Riskli yapı tescilinden sonraki talimatlara göre tahliye süreci başlar ve takip edilir.

6. Belediye yıkım kararı ne anlama gelir?

Belediye yıkım kararı, yapının yıkılmasına ilişkin ilgili idari karar olup, uygulanmasına göre süreç işler.

7. 6306 sayılı kanun nedir?

Bu kanun, kentsel dönüşüm ve riskli yapıların yönetimi ve çözümüne dair mevzuattır.

8. Mülkiyet hakkı nasıl korunur?

Mülkiyet hakkı, hukuki süreçlerle ve gerekli itirazlar kapsamında korunur.

9. İtiraz komisyonlarının rolü nedir?

İtiraz komisyonları, riskli yapı tespit kararlarını değerlendirir ve karar verebilir.

10. Tapu iptali davası ne zaman açılır?

Tespit sürecine ilişkin hatalı işlemler için idari yargıya başvurulabilir.