Kınama cezası, hem kamu personel rejiminde hem de özel sektör iç yönetmeliklerinde yer alan, disiplin hukukunun temel yaptırımlarından biridir. Çalışanların görevlerini yerine getirirken yaptığı bazı disiplin ihlalleri sonucunda verilen bu ceza, kişiyi hem resmî olarak uyarır hem de siciline işler.
Bu makalede, kınama cezası nedir, kimlere ve ne zaman verilir, hukuki sonuçları nelerdir, itiraz yolları nasıldır ve 2025 yılında uygulamada nelere dikkat edilmelidir detaylı şekilde incelenmektedir.
1. Kınama Cezası Nedir?
Kınama cezası, çalışanın yaptığı kusurlu davranıştan ötürü resmî bir yazı ile kusurunun bildirildiği ve tekrar etmemesi konusunda uyarıldığı disiplin yaptırımıdır.
📌 Bu ceza, uyarma cezasından sonra gelen ve daha ağır sonuçlar doğurabilecek bir yaptırımdır.
2. Kınama Cezası Nerede Düzenlenir?
🔹 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu – Madde 125 (B bendi)
“Kınama: Memura, görevinde ve davranışlarında kusurlu olduğunun yazı ile bildirilmesidir.”
🔹 Milli Eğitim Bakanlığı Disiplin Yönetmeliği
🔹 Belediyeler, SGK, Emniyet, Jandarma gibi kurum içi özel yönetmelikler
🔹 İş Kanunu ve özel sektör iç yönetmelikleri
(Özel sektörde disiplin uygulamaları işyeri sözleşmesi ve iç yönergelerle belirlenir.)
3. Kınama Cezasının Verilme Sebepleri
En yaygın nedenler şunlardır:
✔ Görev yerini izinsiz terk etmek
✔ Amirine karşı saygısız davranmak
✔ Kurum malını özensiz kullanmak
✔ Yalan beyanda bulunmak
✔ İş arkadaşlarına hakaret etmek
✔ Uyarı cezasına rağmen davranışını sürdürmek
✔ Kurumsal kurallara uymamak
4. Kınama Cezasının Hukuki Sonuçları
| Etki Alanı | Açıklama |
|---|---|
| Sicil | Resmî sicile işlenir |
| Kariyer | Terfi, kademe ilerlemesi etkilenebilir |
| İdari soruşturma | Tekrarlanırsa daha ağır cezalara yol açabilir |
| İtibar | Mesleki itibar ve disiplin puanı azalır |
📌 Memuriyet sicili kötü etkilenirse, ileride memuriyetten çıkarma süreci başlatılabilir.
5. Kınama Cezası ile Uyarı Cezası Arasındaki Farklar
| Özellik | Uyarı | Kınama |
|---|---|---|
| Etki Derecesi | Hafif | Orta |
| Sicile Etkisi | Kısa süreli | Uzun süreli |
| Kariyer Etkisi | Nadir | Terfi engeli olabilir |
| Yazılı Bildirim | Evet | Evet |
| Sonraki Adım | Kınama | Aylıktan kesme / kademe durdurma |
6. Kınama Cezasına Karşı İtiraz Yolları (2025)
🔹 Kamu Görevlileri için:
📌 İdare Mahkemesi’ne 60 gün içinde iptal davası açılabilir.
📌 İdare tarafından yapılan cezanın:
- Usulüne uygun olup olmadığı
- Savunma hakkı verilip verilmediği
- Eylemin ceza karşılığıyla orantılı olup olmadığı
mahkemede incelenir.
🔹 Özel Sektör Çalışanları için:
📌 İş Kanunu kapsamında çalışıyorsanız, İş Mahkemesi’ne dava açabilirsiniz.
📌 Ayrıca, İşveren tarafından verilen disiplin cezası işten çıkarma gerekçesi olmuşsa, işe iade davası da açılabilir.
7. Kınama Cezasında Usul Hataları
Kınama cezası, şu durumlarda hukuka aykırı sayılabilir:
❌ Savunma hakkı tanınmadan verilmişse
❌ İlgili disiplin suçu sabit değilse
❌ Deliller değerlendirilmemişse
❌ Zaman aşımı süresi dolmuşsa (genelde 1 ay içinde işlem yapılmalı)
❌ Kurum yönetmeliğine aykırıysa
8. Kınama Cezası Ne Kadar Süreyle Geçerlidir?
📌 Cezalar, memur sicilinde 5 yıl boyunca etkili olur.
📌 Bu sürenin sonunda disiplin cezası arşivlenir.
📌 Ancak kişi bu süre içinde benzer bir fiili tekrar işlerse, eski cezalar da dikkate alınır.
9. Kınama Cezası Alan Çalışanın Hakları
✅ Savunma isteme hakkı
✅ Delilleri sunma hakkı
✅ Hukuki yardım alma (avukat)
✅ Disiplin kuruluna itiraz
✅ İdari yargıya başvurma
✅ Kurum içi değerlendirme talebi
10. Yargıtay ve Danıştay Kararlarından Örnekler
🔹 Danıştay 12. Daire, 2022/10345 E. – 2023/7649 K.:
“Savunma alınmadan verilen kınama cezası, idari usule aykırıdır ve iptali gerekir.”
🔹 Yargıtay 9. HD, 2021/4536 E. – 2022/1498 K.:
“İş sözleşmesinde yer almayan disiplin hükümlerine dayalı olarak verilen ceza geçersizdir.”
Sonuç
Kınama cezası, çalışanlar açısından kariyer, sicil ve haklar üzerinde doğrudan etkisi olan önemli bir disiplin cezasıdır. Bu nedenle:
📌 Ceza almadan önce savunma hakkınızı kullanın
📌 Ceza aldıysanız hukuki denetim yollarına başvurun
📌 Kurum içi ve yargı yollarını doğru ve zamanında işletin
Disiplin süreci hatalı işliyorsa, haklarınızı korumak için idare hukuku veya iş hukuku alanında uzman bir avukattan destek alınması tavsiye edilir.
No responses yet