Giriş
Mirasçılıktan çıkarma, miras bırakanın belirli sebeplerle bir mirasçısını miras hakkından mahrum bırakmasıdır. Ancak bu işlem kanuni şartlara uygun olmalıdır.
Mirasçılıktan çıkarılan kişi, saklı pay hakkını kaybeder ve mirastan hiçbir hak talep edemez. Eğer mirasçılıktan çıkarma işlemi hukuka aykırıysa, iptal davası açılarak miras hakkı geri alınabilir.
Bu yazıda mirasçılıktan çıkarma sürecini, hukuki dayanaklarını ve iptal yollarını detaylı olarak ele alacağız.
1. Mirasçılıktan Çıkarma (Iskat) Nedir?
Mirasçılıktan çıkarma (ıskat), miras bırakanın belirli sebeplerle bir mirasçısını mirastan tamamen mahrum bırakmasıdır.
1.1. Hukuki Dayanak
Türk Medeni Kanunu’nun 510. ve 511. maddeleri, mirasçılıktan çıkarmanın yalnızca belirli sebeplerle yapılabileceğini düzenler.
Önemli Not:
- Kanuna aykırı yapılan mirasçılıktan çıkarma işlemleri iptal edilebilir.
- Mirasçılıktan çıkarılan kişi, mahkemeye başvurarak hakkını geri alabilir.
2. Kimler Mirasçılıktan Çıkarılabilir?
Miras bırakan, yalnızca saklı pay sahibi mirasçıları mirasçılıktan çıkarabilir.
2.1. Saklı Paylı Mirasçılar
- Çocuklar (Altsoy)
- Anne ve baba (2. Derece Mirasçılar)
- Sağ kalan eş
Önemli:
- Kardeşlerin saklı pay hakkı yoktur, dolayısıyla mirasçılıktan çıkarılmasına gerek yoktur.
3. Mirasçılıktan Çıkarma Sebepleri
Türk Medeni Kanunu’na göre, mirasçılıktan çıkarma ancak iki temel sebebe dayanarak yapılabilir:
3.1. Miras Bırakana veya Ailesine Karşı Ağır Suç İşleme
Eğer mirasçı, miras bırakana veya ailesine karşı kasten ağır bir suç işlemişse, mirastan çıkarılabilir.
Örnekler:
- Miras bırakanı öldürmeye teşebbüs etmek
- Miras bırakanı veya ailesini tehdit etmek, darp etmek
- Ağır ceza gerektiren suçlar işlemek (ciddi dolandırıcılık, gasp, adam yaralama vb.)
3.2. Ailevi Yükümlülükleri Yerine Getirmeme
Eğer bir mirasçı, miras bırakana karşı ailevi yükümlülüklerini yerine getirmiyorsa, mirastan çıkarılabilir.
Örnekler:
- Miras bırakanın bakımına muhtaç olduğu halde ilgilenmemek
- Miras bırakanı zor durumda bırakmak, ona karşı ilgisiz davranmak
- Ağır psikolojik veya fiziksel zarar vermek
Önemli Not:
- Miras bırakan, mirasçılıktan çıkarmayı bir vasiyetname ile yapmalıdır.
- Mirasçılıktan çıkarma haklı bir sebebe dayanmazsa, mirasçı iptal davası açabilir.
4. Mirasçılıktan Çıkarma Nasıl Yapılır?
4.1. Vasiyetname ile Çıkarma
Mirasçılıktan çıkarma yalnızca vasiyetname ile yapılabilir.
- Vasiyetname açık ve net olmalıdır.
- Çıkarma sebebi açıkça belirtilmelidir.
4.2. Çıkarmanın Sonuçları
- Mirasçılıktan çıkarılan kişi mirastan hiçbir hak talep edemez.
- Mirasçılıktan çıkarılan kişinin altsoyu (çocukları) mirasçı olabilir.
Örnek:
- Baba, oğlunu mirasçılıktan çıkardıysa, torunlar mirasçılığa devam eder.
5. Mirasçılıktan Çıkarılan Kişi Ne Yapabilir?
Mirasçılıktan çıkarılan kişi, eğer çıkarma işleminin haksız olduğunu düşünüyorsa, mahkemeye başvurarak iptal davası açabilir.
5.1. İptal Davası Açma Şartları
Aşağıdaki durumlar söz konusuysa, mirasçılıktan çıkarma iptal edilebilir:
- Mirasçıya yönelik iddiaların asılsız olması
- Miras bırakanın psikolojik baskı altında olması
- Mirasçının haksız yere mirastan çıkarılması
İptal davası sonucunda:
- Mahkeme mirasçılıktan çıkarmayı geçersiz sayabilir.
- Mirasçı, mirastan saklı payını alabilir.
5.2. Tenkis Davası Açma Hakkı
Eğer mirasçı haksız yere mirastan çıkarıldıysa, tenkis davası açarak saklı payını geri alabilir.
Önemli Not:
- Tenkis davası süresi 1 yıldır.
6. Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
1. Mirasçılıktan çıkarılan kişi dava açabilir mi?
Evet, mirasçılıktan çıkarılan kişi iptal davası açarak hakkını geri alabilir.
2. Mirasçılıktan çıkarma işlemi vasiyetname dışında yapılabilir mi?
Hayır, mirasçılıktan çıkarma yalnızca vasiyetname ile yapılabilir.
3. Saklı paylı mirasçı tamamen mirastan çıkarılabilir mi?
Evet, ancak kanuni şartlar sağlanmazsa çıkarma geçersiz olur.
4. Mirasçılıktan çıkarılan kişinin çocukları mirasçı olabilir mi?
Evet, eğer bir kişi mirastan çıkarıldıysa, onun çocukları mirasçı olmaya devam eder.
5. Mirasçılıktan çıkarma işlemi zamanaşımına uğrar mı?
Hayır, mirasçılıktan çıkarma işlemi miras bırakanın ölümüne kadar geçerlidir.
Sonuç
Mirasçılıktan çıkarma (ıskat), miras bırakanın belirli yasal sebeplerle bir mirasçıyı mirastan tamamen mahrum bırakmasıdır. Ancak bu işlem yalnızca vasiyetname ile yapılabilir ve hukuka uygun olmalıdır.
Eğer bir mirasçı haksız yere mirastan çıkarıldıysa, iptal davası açarak hakkını geri alabilir.
Mirasçılıktan çıkarma işlemiyle ilgili herhangi bir sorun yaşamamak için bir miras hukuku avukatına danışmak önerilir.
No responses yet