Giriş
Küreselleşmenin etkisiyle Türkiye, hem coğrafi konumu hem ekonomik büyüme potansiyeli nedeniyle pek çok yabancı uyruklu kişi için yaşamak, çalışmak veya yatırım yapmak açısından cazip bir ülke hâline gelmiştir. Bu da beraberinde en çok merak edilen sorulardan birini getirmiştir: Türk vatandaşlığı nasıl alınır?
Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığı, yalnızca doğumla değil, aynı zamanda sonradan kazanma yoluyla da elde edilebilir. Bu yazıda Türk vatandaşlığının hangi yollarla kazanılabileceğini, başvuru süreçlerini, şartları, gerekli belgeleri ve vatandaşlık başvurusunun nasıl sonuçlandığını tüm yönleriyle ele alıyoruz.
Türk Vatandaşlığı Nasıl Kazanılır? Genel Bakış
Türk vatandaşlığı doğumla veya sonradan kazanma yoluyla elde edilebilir. 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu’na göre vatandaşlık;
- Yetkili makam kararıyla,
- Evlilik yoluyla,
- Yatırım yoluyla,
- İstisnai yollarla,
- Evlat edinme ile,
- Seçme hakkının kullanılması ile
kazanılabilir. Yazımızda bu yöntemlerin tamamını güncel hukuki mevzuat ışığında ele alıyoruz.
1. Yetkili Makam Kararıyla Türk Vatandaşlığının Kazanılması
Bu yöntem, en çok başvuru yapılan ve en genel yoldur. Adayın şu şartları sağlaması gerekir:
- Reşit ve ayırt etme gücüne sahip olmak (kendi ülkesinin ya da Türkiye’nin reşitlik yaşı esas alınır),
- Türkiye’de en az 5 yıl kesintisiz ikamet etmiş olmak (ikamet izinli),
- Türkiye’de yerleşmeye karar verdiğini davranışlarıyla göstermiş olmak (ev, iş, aile vb. bağlar),
- Bulaşıcı hastalık taşımamak,
- İyi ahlak sahibi olmak (sabıkasızlık),
- Türkçe’yi yeterli düzeyde konuşmak,
- Geçimini sağlayacak gelire veya mesleğe sahip olmak,
- Milli güvenlik ve kamu düzeni açısından tehdit oluşturmamak.
Bu şartları sağlayan kişi, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’ne başvuru yapar. İnceleme sonucu olumlu ise Cumhurbaşkanı kararı ile vatandaşlık verilir.
2. Evlilik Yoluyla Türk Vatandaşlığı Kazanmak
Bir Türk vatandaşı ile en az 3 yıl süreyle evli kalan yabancılar, vatandaşlığa başvurabilir. Ancak sadece evlenmek vatandaşlık kazandırmaz. Şu şartlar aranır:
- Evliliğin gerçek olması (resmi nikâh),
- Ortak yaşam sürdürülmesi,
- Eşler arasında kötü niyet olmaması,
- Kamu güvenliğine tehdit oluşturmamak.
Vatandaşlık başvurusu, il nüfus müdürlüğüne yapılır. Başvuru değerlendirilir ve Cumhurbaşkanı kararı ile sonuçlandırılır.
Boşanma hâlinde vatandaşlık otomatik iptal edilmez; ancak iyi niyetle vatandaşlık kazanılmadığı tespit edilirse vatandaşlık iptal edilebilir.
3. Yatırım Yoluyla Türk Vatandaşlığı (İstisnai Vatandaşlık)
2018 yılında yapılan düzenleme ile birlikte Türkiye’de belirli miktarlarda ekonomik yatırım yapan yabancılara doğrudan Türk vatandaşlığı verilmesi mümkün hâle gelmiştir. Bu uygulama halk arasında “yatırımcı vatandaşlık” olarak bilinir.
Aşağıdaki yatırımlardan birini yapan yabancı, istisnai vatandaşlığa başvurabilir:
- En az 400.000 USD değerinde taşınmaz (konut, arsa) satın almak ve 3 yıl satmama taahhüdü vermek,
- En az 500.000 USD sermaye yatırımı yapmak,
- En az 500.000 USD devlet borçlanma aracı satın almak ve 3 yıl elinde tutmak,
- En az 50 kişiye istihdam sağlayan işletme kurmak,
- En az 500.000 USD mevduatı Türk bankasına yatırmak ve 3 yıl tutmak.
Bu durumda kişi ikamet şartı aranmaksızın doğrudan vatandaşlık alabilir. Başvurular, Yatırım Ofisi ve Nüfus Müdürlüğü iş birliğiyle yürütülür.
4. İstisnai Hâllerde Vatandaşlık (Cumhurbaşkanı Kararı ile)
Bazı kişiler, kamu yararı gerekçesiyle istisnai olarak vatandaşlığa alınabilir:
- Bilim, teknoloji, kültür, spor gibi alanlarda üstün başarı sağlayan kişiler,
- Türkiye’ye sanayi, teknoloji veya yatırım açısından önemli katkı sağlayanlar,
- Türk soylular,
- Göçmen kabul edilen kişiler,
- Türkiye’ye sığınmış kişiler (örneğin Ahıska Türkleri, Uygurlar gibi).
Bu başvurular Cumhurbaşkanı kararıyla doğrudan sonuçlandırılır ve standart vatandaşlık şartlarının bir kısmı aranmaz.
5. Evlat Edinilme Yoluyla Türk Vatandaşlığı
Bir Türk vatandaşı tarafından 18 yaşından küçük bir yabancının evlat edinilmesi, çocuğa Türk vatandaşlığı kazandırabilir. Ancak burada da kamu güvenliği açısından engel teşkil edecek bir durum olmamalıdır.
Evlat edinme süreci aile mahkemesi kararıyla tamamlandıktan sonra vatandaşlık başvurusu yapılabilir.
6. Seçme Hakkının Kullanılması ile Vatandaşlık
Daha önce Türk vatandaşlığından izinle çıkan kişiler ve onların çocukları, seçme hakkı kullanarak tekrar Türk vatandaşlığına dönebilirler.
Başvuru, il nüfus müdürlüklerine yapılır ve işlemler idari kararla yürütülür. Bu durumda Cumhurbaşkanı onayı gerekmez.
Türk Vatandaşlığı Başvuru Belgeleri (Genel Olarak)
Başvurulan yönteme göre değişmekle birlikte, genel olarak şu belgeler istenir:
- Vatandaşlık başvuru formu,
- Pasaport ve noter onaylı tercümesi,
- İkamet izni kartı ve belgeleri,
- Doğum belgesi,
- Sabıka kaydı,
- Gelir veya iş durumunu gösteren belgeler,
- Evlilikse evlilik cüzdanı,
- Türkçe dil yeterliliğini gösteren belge veya mülakat.
Başvuru Süreci ve Değerlendirme Aşamaları
Başvuru süreci şu şekilde işler:
- Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Müdürlüğüne başvuru yapılır.
- Dosya, ön incelemeye alınır.
- Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılır.
- Uygun görülürse dosya Cumhurbaşkanlığına gönderilir.
- Cumhurbaşkanı onayıyla Türk vatandaşlığı verilir.
Süreç ortalama 6 ila 18 ay arası sürebilir. Ancak yatırım yoluyla vatandaşlık başvuruları daha hızlı sonuçlandırılmaktadır (genellikle 3-6 ay).
Vatandaşlık Başvurusunun Reddi ve İtiraz
Başvurunun reddedilmesi durumunda kişi, red kararına karşı idare mahkemesinde dava açabilir. Red gerekçeleri genellikle:
- Güvenlik tehdidi,
- Sahte belge kullanımı,
- Gelir ve ikamet şartlarının sağlanmaması,
gibi nedenlere dayanır.
Yatırım yoluyla vatandaşlıkta ise gerçek yatırımın tespit edilememesi, red sebebidir.
Çifte Vatandaşlık ve Türkiye’nin Yaklaşımı
Türkiye, çifte vatandaşlığa izin verir. Ancak bazı ülkeler (örneğin Almanya, Avusturya) çifte vatandaşlık konusunda sınırlamalar getirebilir.
Bu nedenle kişinin kendi ülkesinin mevzuatını da kontrol etmesi önemlidir.
Türk Vatandaşlığı Almanın Avantajları
Türk vatandaşlığı kazanan kişiler:
- Türkiye’de sınırsız oturum ve çalışma hakkı elde eder,
- Sosyal güvenlik ve sağlık hizmetlerinden yararlanır,
- Gayrimenkul sahibi olabilir,
- Türk pasaportuyla 110’dan fazla ülkeye vizesiz veya kolay vize ile seyahat edebilir,
- Seçme ve seçilme hakkına sahip olur.
Sonuç ve Değerlendirme
Türk vatandaşlığı, farklı yollarla elde edilebilen ve ciddi hukuki inceleme süreci gerektiren bir statüdür. Özellikle yatırım, evlilik ya da uzun süreli ikamet gibi gerekçelerle başvuracak kişilerin süreci doğru yönetmesi ve belgelerini eksiksiz hazırlaması önemlidir.
Başvuru sürecinde uzman danışmanlık desteği almak, ret riskini önemli ölçüde azaltabilir.
No responses yet