Yabancılar ve vatandaşlık hukuku, bir devletin vatandaşı olmayan kişilerin ülkeye giriş, ikamet ve vatandaşlık kazanma süreçlerini düzenleyen hukuk dalıdır. Türkiye’de bu alan, 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu ve 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu gibi temel yasalar ile ayrıntılı biçimde düzenlenmiştir. Son yıllarda uluslararası göç hareketleri ve yatırım amaçlı vatandaşlık başvurularındaki artış nedeniyle bu hukuk dalına olan ilgi ve ihtiyaç giderek artmaktadır.
Yabancıların Türkiye’ye Girişi ve İkameti
Türkiye’ye giriş yapmak isteyen yabancıların vize, ikamet izni ve çalışma izni gibi çeşitli hukuki süreçleri tamamlaması gerekmektedir. Yabancıların ikamet izinleri şu kategoriler altında incelenebilir:
- Kısa dönem ikamet izni
- Uzun dönem ikamet izni
- Öğrenci ikamet izni
- Aile ikamet izni
- İnsani ikamet izni
- İnsan ticareti mağdurları için verilen ikamet izni
İkamet izni başvuruları, yabancıların Türkiye’de yasal olarak kalış sürelerini düzenler ve izinsiz kalışın yaptırımları ağırdır.
Türk Vatandaşlığının Kazanılması
Türk vatandaşlığı, doğumla veya sonradan kazanılabilir. Sonradan kazanılan vatandaşlık şu şekillerde gerçekleşebilir:
Genel Yol ile Türk Vatandaşlığının Kazanılması
Türk vatandaşlığını genel olarak kazanmak isteyen yabancıların aşağıdaki şartları yerine getirmesi beklenir:
- Kendi ulusal kanununa göre ergin ve ayırt etme gücüne sahip olmak.
- Başvuru tarihinden geriye doğru Türkiye’de en az 5 yıl yasal olarak ikamet etmiş olmak.
- Türkiye’de yerleşmeye karar verdiğini davranışlarıyla ispat etmek.
- Genel sağlık açısından tehlike teşkil eden bir hastalığa sahip olmamak.
- Toplum açısından iyi ahlak sahibi olmak.
- Yeterli düzeyde Türkçe bilmek.
- Kendisi ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin geçimini sağlayacak gelire veya işe sahip olmak.
- Milli güvenlik ve kamu düzeni açısından engel teşkil edecek bir durumu olmamak.
İstisnai Yolla Türk Vatandaşlığının Kazanılması
İstisnai vatandaşlık kazanımı, özellikle ekonomik yatırımlar ve diğer özel durumlar sebebiyle kolaylaştırılmıştır. Bu kapsamda yabancılar;
- Türkiye’ye belirli miktarda yatırım yapmak,
- En az 400.000 ABD doları değerinde taşınmaz almak ve üç yıl satmamak,
- En az 500.000 ABD doları tutarında sabit sermaye yatırımı yapmak gibi yollarla Türk vatandaşlığı kazanabilirler.
Vatandaşlık Başvuru Süreci ve Belgeler
Türk vatandaşlığı başvurusu yapmak isteyen yabancıların aşağıdaki belgeleri hazırlaması gerekmektedir:
- Başvuru formu ve dilekçe
- Pasaport veya benzeri kimlik belgesi
- Türkiye’de ikamet izni belgesi
- Doğum belgesi
- Evli ise evlilik belgesi, aile nüfus kayıt örneği
- Sabıka kaydı
- Sağlık raporu
- Gelir ve geçimini sağlayabilecek maddi durumu gösterir belgeler
Belgelerin tamamlanması ile birlikte İl Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlüklerine veya yurt dışındaki Türk konsolosluklarına başvuru yapılabilir.
Vatandaşlık Başvurularında Reddedilme ve İtiraz
Başvurunun reddedilmesi halinde, ret kararının tebliğ tarihinden itibaren 60 gün içinde idari itiraz yolu açıktır. İtirazın sonucu da olumsuz olursa yargı yoluna başvurulabilir.
Çifte Vatandaşlık ve Türk Hukukundaki Yeri
Türkiye Cumhuriyeti hukuku, çifte vatandaşlığa izin vermektedir. Bu bağlamda yabancılar kendi ülke vatandaşlıklarından çıkmaksızın Türk vatandaşlığı kazanabilirler. Ancak çifte vatandaş olanların yükümlülükleri ve hakları her iki ülkenin mevzuatına göre şekillenmektedir.
Vatandaşlığın Kaybedilmesi
Türk vatandaşlığı aşağıdaki hallerde kaybedilebilir:
- Kendi isteğiyle çıkma (izin almak suretiyle çıkma)
- Türk vatandaşlığının iptali (hileli veya sahte belgelerle kazanılmışsa)
- Vatandaşlıktan çıkarma (ulusal güvenlik aleyhine suçlar sebebiyle)
Vatandaşlık kaybı durumlarında hukuki süreçler dikkatlice takip edilmelidir.
Yabancıların Türkiye’deki Hakları ve Yükümlülükleri
Türkiye’de bulunan yabancılar, Türkiye vatandaşları gibi belirli hak ve yükümlülüklere sahiptir. Yabancıların mülkiyet edinimi, çalışma hakkı, sosyal güvenlikten yararlanma ve eğitim hakkı gibi temel haklardan faydalanması yasal düzenlemelerle belirlenmiştir.
Ayrıca yabancıların Türkiye’de bulundukları süre boyunca ülke kanunlarına uymaları ve izin süreçlerini zamanında tamamlamaları önem arz etmektedir.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
- Türk vatandaşlığı nasıl kazanılır?
Türk vatandaşlığı doğumla veya sonradan genel veya istisnai yollarla kazanılabilir. - Türk vatandaşlığı için gereken minimum ikamet süresi nedir?
Genel başvurularda en az 5 yıl yasal ikamet gerekir. - Yatırımla Türk vatandaşlığı almak mümkün mü?
Evet, belirli yatırım şartlarını karşılayan yabancılar Türk vatandaşlığı alabilir. - Çifte vatandaşlık mümkün mü?
Evet, Türkiye çifte vatandaşlığı kabul eder. - Türk vatandaşlığı başvurusu ne kadar sürede sonuçlanır?
Başvurular genellikle 6 ay ile 1 yıl arasında sonuçlanır. - Başvuruda Türkçe bilmek şart mı?
Genel başvurularda temel düzeyde Türkçe bilmek şarttır. - Vatandaşlık başvurusu reddedilirse ne yapılır?
Ret kararına karşı idari itiraz ve dava yolu açıktır. - Vatandaşlık için gerekli sağlık raporunu nereden alabilirim?
Devlet hastanelerinden veya bakanlığın yetkilendirdiği sağlık kuruluşlarından alınabilir. - Yabancıların Türkiye’de mülk edinme hakkı var mı?
Belirli kısıtlamalarla yabancılar Türkiye’de taşınmaz edinebilir. - Türk vatandaşlığından çıkmak mümkün mü?
Evet, kendi isteğiyle vatandaşlıktan çıkmak mümkündür ancak izin alınması gereklidir.
No responses yet